Türkiye, gençlere armağan edilen 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nın 104. yılını kutlamaya hazırlanırken, Z kuşağının ülkedeki iş hayatına ilişkin beklenti ve niyetleri de gündemdeki konular arasında yer alıyor. şirketlerin en çok merak ettiği şey. Ekonomik konjonktür, çalkantılar ve seçim süreci gibi kritik süreçlerin etkisi altındaki gençlerin beklentilerine ışık tutan Gençlik Meslek Platformu Youthall, Gençlerin Beklentileri ve Yönelimleri Araştırması’nın sonuçlarını yayınladı.
Bu yıl gerçekleştirilen ikinci araştırma; Üniversite öğrencilerinin yaşam koşulları ve alışkanlıkları, iç dünyaları, ülkedeki ekonomik ve sosyal koşullar, dış dünya ile ilgili yorumları, kariyer planları, iş dünyasına bakış açıları, karşılanan veya karşılanmayan beklentileri ve geleceğe yönelik eğilimleri ortaya çıkarılmıştır. ve yeni mezun gençler. Araştırma için; 171 farklı üniversitenin 128 farklı bölümünde öğrenim gören 18-34 yaş arası 1219 öğrenci ve 342 mezun katıldı. Araştırmanın toplam örneklem büyüklüğü 1558 olarak belirtilmiştir.
Üniversite mezunlarının %69’unun aylık en fazla 1.500 TL harçlığı var.
2022 araştırmasının sonuçlarıyla karşılaştırıldığında, kötüleşen ekonomik koşullar nedeniyle aile yurtlarında kalan gençler orantılı olarak artarken, yurtlarda ve öğrenci yurtlarında kalanlar oransal olarak azaldı. Gençlerin aylık gelir ya da harçlık bilgilerine bakıldığında çok sınırlı imkanlarla yaşadıkları görülmektedir. İş arayan üniversite mezunlarının %69’u ayda en fazla 1.500 TL harçlık alıyor. Öte yandan öğrencilerin %38’i 1.250 TL, %33’ü ise 1.251-2.500 TL harçlık ile geçinmeye çalışıyor. 2022 anketine göre yıllık %137 enflasyona rağmen skalanın en altında yer alan bu ödenekler bir önceki yıla göre sadece %25 artış gösteriyor. Buna rağmen Mart 2023 TÜİK verilerine göre bir yetişkinin sağlıklı ve istikrarlı beslenmesi için tüketmesi gereken besinlerin aylık maliyeti erkeklerde 2.385 TL, kadınlarda 2.276 TL. Bu rakamlar dikkate alındığında gençlerin aylık gelirleri sadece sağlıklı beslenmeleri için gereken fiyatın çok altında.
Ayrıca üniversite mezunlarının gelir düzeyi de kendilerini ve yaşam standartlarını yükseltmeye yetmiyor. Araştırma sonuçlarına göre üniversite mezunlarının yüzde 24’ü asgari ücretin altında veya asgari fiyat seviyesinde kazanıyor.
Gençler geleceğe karamsar gözlerle bakıyor
Araştırmanın sonuçları, Türkiye’deki gençlerin geleceğe yönelik karamsar bakış açıları hakkında çok net sonuçlar çıkardı. Edinilen bilgiye göre her 5 gençten 1’i mutsuz, 4’te 1’i geleceği olumsuz algılıyor ve 4 gençten 3’ü stresli. Mezunların %67’si ve çalışan mezunların %79’u gençlerin ilk fırsatta mevcut iş yerlerinden ayrılacaklarına inanıyor. %80’i şirketlerin çalışanlarını önemsemediğini ve günümüz ekonomik koşullarından faydalandığını düşünüyor. Çalışan mezunların %83’ü ve iş arayan mezunların %90’ı iş bulmanın eskisinden daha zor olduğu konusunda hemfikir. Gençlerin iş bulmanın zor olması nedeniyle önemsedikleri birçok kriterden taviz verdikleri görüşü mezunların %88’i tarafından dile getirilirken, iş arayan mezunlar arasında bu oran %92’dir. %93’ü sürekli olarak düşük fiyatlarla çalışmak konusunda sessiz kalıyor. Üniversite mezunlarının kazandığı fiyatlara bakıldığında %24’ü asgari ücretin altında ya da taban fiyat düzeyinde kazanıyor.
Araştırmada “Gençlerin Gelecek Tahminleri” bölümünde de gençlerin çalışmak için yurt dışına gitme eğilimleri incelenmiştir. “Mümkünse yurtdışına gider miydiniz?” Gençlerin yarısının soruya nerede olduklarına göre karar vereceğini belirtirken; üçte birinden fazlası hangi ülkeden olursa olsun yurt dışına çıkmak istiyor. “Muhtemelen yapmayacağım.” ve “Kesinlikle gitmezdim.” diyenlerin oranı sadece %7’dir.
Gençlerin çalışma biçiminde hibrit çalışma öncelikleri
Araştırmada hem öğrencilere hem de genç mezunlara “iş dünyasına bakış açısı ve kişisel hedefler” hakkında sorular soruldu. Buna göre gençlerin en çok ulaşmak istedikleri hedefler; yurt dışında çalışmak, yönetici olmak, girişimci olmak ve dünyaya fayda sağlayan bir projede yer almak. Yurtdışının en nadide tılsımları; iş/özel yaşam istikrarı ve çabanın değerlendirilmesi.
Ankete katılanların %86’sı küresel şirketlerin eskisinden daha fazla tercih edilmeye başladığını düşünüyor. Gençlerin %84’ü kurumsal bir şirkette çalışmak istiyor. Yazılım geliştirme, IT, Ar-Ge ve Ür-Ge gibi teknolojik departmanlar çalışmak için ilk tercihtir. İnsan kaynakları ve finans gibi bölümler de gençlerin ilgisini çekiyor. Hibrit çalışma, çalışma koşulu olarak öncelikli tercihleridir. Gençlerin yarısı kendi hibrit çalışma modeli kurgusunu tanımlamak istiyor.
Gençler, patronların mahremiyet istikrarına saygı duymasını istiyor
Günümüz koşullarında iş dünyasında geçerli olan alanların pandemi öncesinden farklı olması ve yetersiz iş arzı nedeniyle iş bulmanın zorlaşması nedeniyle; Gençlerin iş ararken sadece kendi alanlarıyla sınırlı kalmadıkları, her yere başvurdukları gözlemleniyor. Araştırmaya göre pandemi sonrası nesnelerin interneti, otonom araçlar, dronlar, robotlar, 3D baskı, yapay zeka, artırılmış gerçeklik/sanal gerçeklik gibi alanlara ilgi arttı. Gençler, iş başvurularına e-posta veya telefon yoluyla yanıt almak istiyor. %30’u cevaplanmayan başvurulardan rahatsız oldukları için o şirketin rastgele bir ilanına bir daha başvurmayacağını belirtiyor.
Çalışma koşulları değerlendirildiğinde gençler, patronlarının veya profesyonel yöneticilerinin mesleki ve özel yaşam istikrarına saygı duymalarına büyük önem vermektedir. Öte yandan çalışacakları firmanın çevre ve insanlık için iyi şeyler yapmasını çok değerli bulmalarına rağmen içinde bulunduğumuz dönemde bu konuyu bir öncelik olarak görmemektedirler.
Gençlik Beklentileri ve Yönelimleri Araştırması sonuçlarını vurgulayan Youthall CEO’su Emre Aykan, 3 büyük il dışından katılımın geçen yılki katılımcı profiline göre %39’dan %51’e çıktığına dikkat çekerek, şunları söyledi: iller ve iş bulmaya çalışıyor. Ayrıca 2022 yılında 138 üniversiteden katılım olurken, 2023 yılında katılan üniversite sayısının 171 olması penetrasyondaki artışın bir diğer göstergesidir. Youthall olarak Türkiye’nin her yerinden genç yetenekleri dinliyor ve onlar nerede olmamızı istiyorsa orada olmak için çalışıyoruz. Amacımız gençlerimizin yurt dışına çıkmadan bu ülkede istedikleri imkanlara ulaşmalarında köprü olmaktır. Sonuçlar, işsizlik istatistiklerinde yer almasalar da her an iş değiştirme potansiyeline sahip, uygun tüm açık pozisyonlara talip olan ‘gizli işsizlerin’ ve doğal olarak ‘mutsuz işçilerin’ varlığına işaret ediyor. Ancak giderlerse geri dönüşleri sorun gibi görünüyor. Bu nedenle genç yetenekleri ayrılmadan ülke ekonomisine kazandırmamız gerekiyor” dedi.
